Thời đại học đã qua nhưng hẵng còn lắm khúc mắc. Khi tôi kể chuyện anh người yêu cũ của Linh, em cười:

-Tại hắn cứ đòi mình tốt nghiệp xong là làm đám cưới luôn! Mình không thích thế và bảo hắn nghĩ xa quá. Mình nói đợi khi kiếm được việc làm rồi tính tiếp thì hắn không chịu. Thế là cãi nhau!

-Chia tay luôn? – Tôi hỏi.

-Cũng không hẳn. Về sau mình với hắn cố làm hòa, nhưng quan điểm sống khác quá, đành chia tay thôi.

Tôi khá ngạc nhiên vì cứ ngỡ Linh sẽ giữ chuyện đó như bí mật riêng, vĩnh viễn không kể với đứa con trai khác. Thời gian thực quá khắc nghiệt, nó đủ sức biến những kỷ niệm đẹp đẽ trở thành chuyện phiếm, hoặc ít nhất là không còn riêng tư nữa. Dù vậy Linh không nói xấu anh chàng Trung trí thức nọ. Em không giống nhiều cô gái khác cứ hở ra là bôi xấu tình đầu của mình, như thể những thằng đấy là đám mù dở tốt số vớ được công chúa như mấy cổ vậy.

-Mình hỏi cái này được không? – Linh chợt hỏi.

-Ờ thì cứ hỏi, rào trước đón sau ghê thế? – Tôi cười.

-Hồi đó Tùng ghét mình lắm, đúng không?

Tôi nở nụ cười méo xệch. Tôi không thân thiết với em tới độ có thể nói “Lắm lúc ghét vãi ra!”, song chẳng đủ xa cách để buông một câu khách sáo “Làm gì có chuyện đấy!”. Chậc! Đàn bà là chúa hỏi khó! Thấy tôi gãi đầu gãi tai, em cười:

-Dạo này mình có xem lại tranh của Tùng. Tranh đoạt giải lần hai ấy! Ngày trước, mình sợ nó lắm! Giờ lại thấy đẹp. Mỗi tuổi cảm nhận khác nhau nhỉ? Mình nhớ Tùng không hay vẽ như thế, đúng không? Chắc lúc ấy Tùng ghét mình lắm!

-Ờ, có, có ghét. – Tôi trả lời thành thực.

Linh chun mũi cười:

-Nhưng tại Tùng trước, đâu phải lỗi của riêng mình?

-Nắm tay cũng được coi là tội lỗi à? Nó đâu khác hồi lớp 7 chứ?

Linh nhướn mắt, đầu khẽ đung đưa, hai tay vòng qua đầu gối rồi đan vào nhau. Em nhớ những chuyện thời tuổi trẻ và đánh giá cẩn thận bằng lý trí của tuổi trưởng thành. Ngẫm ngợi hồi lâu, em nói:

-Khác nhiều chứ! Lớp 7 là trẻ con, còn lên đại học là người lớn, đâu thể như ngày xưa được?

Tôi công nhận em nói đúng. Nhưng sự đúng đắn của em khiến tôi chạnh lòng. Tôi thở phù phù:

-Nhưng Linh đâu có cho mình cơ hội?

Linh mỉm cười. Em chống cằm hướng đôi mắt ưu tư ra ngoài cửa kính. Tôi cảm giác em không ngắm nghía dòng xe cộ đông đúc giờ tan tầm, hay quan tâm sắc nhợt nhạt của ánh chiều đang bao phủ bầu trời. Cốc café của Linh đã gần hết và chỉ còn một ngụm nữa là xong. Trời đã tối, chẳng còn nhiều thời gian nữa. Song em nấn ná chưa uống vội mà hỏi:

-Nếu bây giờ mình nói là “có cơ hội đấy” thì Tùng nghĩ sao?

Giọng em nhỏ, mắt nhìn đi nơi khác như cố ra vẻ mình buột miệng nói bâng quơ. Đôi mắt em thi thoảng liếc sang tôi rồi lập tức đảo về vị trí cũ. Nếu không phải làm bạn với em từ trước và để ý những tiểu tiết nọ, tôi sẽ nghĩ em nói đùa. Tôi im lặng và cố gắng tìm kiếm câu trả lời thích hợp.

Nếu có cơ hội, bạn sẽ đến với người mà trước đây không thuộc về mình?

Nếu có cơ hội, bạn sẽ đi tìm trái tim mình đang lạc lõng đâu đó trên bầu trời?

                                                                        *

                                                                    *        *

Bốn năm đại học kết thúc, tôi học được nhiều điều, đạt được nhiều thứ, tiếc nuối cũng không ít. Nhưng điều khiến tôi tiếc nhất là Hoa Ngọc Linh. Có những lúc em ở bên tôi rất gần, nhiều khi em lại xa cách như thể muốn chấm dứt mối quan hệ với tôi. Sau tất cả tôi vẫn không thể có em.

Sau ngày tốt nghiệp, tôi và Linh không gặp nhau nữa, chỉ chat qua facebook và hầu như loanh quanh mấy chuyện việc làm. Chủ đề việc làm là thứ kéo dài câu chuyện chứ không có tính gắn kết. Vì nói quá nhiều chuyện đó, những cuộc chat giữa hai đứa dần nhàm chán. Tôi ngừng trả lời tin nhắn của em, luôn tỏ ra bận rộn hoặc mệt mỏi. Sau hai tháng, chúng tôi ngừng liên lạc. Như vậy cũng tốt, cho cả tôi, cho cả Linh. Một cuộc sống mới đang tới, sẽ chẳng hay ho gì nếu tôi cứ nghĩ về em và em phải duy trì mối quan hệ khó xử này.

Có điều, trái tim tôi vẫn cứ lạc trên bầu trời và tôi cảm giác sẽ chẳng bao giờ tìm thấy nó.

Cầm tấm bằng rời trường đại học, tôi bước vào ngôi trường mới mà không giáo viên, không bạn học, cũng chẳng có ông bảo vệ hỏi thẻ sinh viên hay nhắc nhở cắm thùng – trường đời. Ngôi trường tiếp nhận mọi đứa sinh viên và lập tức ném bài kiểm tra đầu tiên vào mặt: tìm việc. Ở xã hội này, tìm việc sẽ dễ dàng hơn nếu có quan hệ. Bố mẹ tôi chỉ là những con người bình thường, quan hệ xã hội tuy có nhưng hầu hết lại chẳng thể giúp tôi tìm việc. Dù sao, tôi vốn là đứa không đòi hỏi. Tôi muốn tự tìm đường bằng bàn tay mình hơn là ai đó vạch sẵn cho mà đi.

Nhưng khi tự tìm đường, bàn tay bạn sẽ rớm máu vì gai đâm, vì ngã, vì đôi lúc phải che đi gương mặt tủi nhục.

Sau khi rời trường, tôi tìm công việc phù hợp với niềm đam mê vẽ. Tôi chuyên vẽ mảng tranh fantasy và muốn tham gia một studio game, tôi biết chỉ ở đó, khả năng của mình mới được phát huy. Nhưng ở xứ sở này, ước mơ đó quá viển vông. Tôi tìm được studio game của người Việt song khi liên hệ, họ nói đã nghỉ từ lâu. Tôi đành bỏ dở ước mơ và hy vọng một ngày nào đó, mọi thứ sẽ thay đổi – một hy vọng hơi mong manh.

Tạm gác ước mơ làm game, tôi thử sức ở lĩnh vực vẽ truyện tranh. Hồi đại học, tôi vẽ khá nhiều truyện tranh ngắn và được dân tình hưởng ứng, chủ đề thì… bạn biết đấy, chắc chắn là đánh đấm và viễn tưởng rồi. Những người hâm mộ nói tôi vẽ chuyên nghiệp, có nét riêng, hoàn toàn khác so với truyện tranh nước ngoài và họ nói tôi nên xuất bản. Thời điểm ấy người ta nói nhiều về việc thị trường truyện tranh bị nước ngoài chiếm lĩnh và các nhà xuất bản cần tác phẩm của người Việt. Tôi nghĩ mình có cơ hội. Tôi là người Việt, trẻ, khỏe, thừa năng lượng và tự tin mình sẽ thay đổi được định kiến của người đọc.

Tôi mang tác phẩm tới nhà xuất bản, đã nghĩ những người kiểm duyệt sẽ khen ngợi tôi như ở trên mạng. Nhưng cuộc sống ảo khác đời thực. Không có lời khen nào cả. Họ nhận bản thảo của tôi và để đó đợi bán giấy vụn, hoặc tống vào sọt rác – tôi nghĩ vậy. Không một câu trả lời hay tin nhắn đáp lại, dù tôi ghi chú số điện thoại lẫn email bên ngoài bản thảo. Tôi chẳng nhớ mình gửi bản thảo đi bao nhiêu nơi, nhưng chắc là nhiều hơn mười đầu ngón tay.

Đầu tháng thứ hai, nhà xuất bản thứ mười một gửi email trả lời và tôi khá vui mừng. Cho đến khi đọc nội dung email, sự vui mừng trong tôi tụt về không, con số 0 tròn trĩnh:

“Chúng tôi đã xem bản thảo của bạn. Hiện tại nhà xuất bản chưa có kế hoạch gì cho thể loại truyện tranh này, hẹn gặp bạn lần khác.”.

Chán đời nhất phải kể chuyện xảy ra sau đó một tuần khi tôi mang bản thảo tới nhà xuất bản thứ mười hai. Người kiểm duyệt xem bản thảo ngay tại chỗ và… gửi trả tại chỗ. Đó là một người phụ nữ với gương mặt không còn trẻ nhưng cũng chưa già, mắt cô ta trơ trơ tựa tấm nhựa bóng láng, hầu như không còn nhựa sống và cạn kiệt những khao khát. Cô ta nói với tôi:

-Nói chung em về vẽ kiểu truyện khác đi. Mấy truyện thể loại này xuất bản ra không ai xem đâu!

-Thể loại khác là thể loại thế nào hả chị?

Người kiểm duyệt trả lời ráo hoảnh:

-Cái đó em phải tự nghĩ thôi. Ở đây bọn chị chỉ nhập truyện nước ngoài thôi chứ không xuất bản truyện Việt Nam em ạ.

Tôi nói:

-Nhưng em có thể vẽ được mà chị? Em vẽ ở trên diễn đàn và nhiều người nói truyện của em rất tốt mà!

Người kiểm duyệt cười:

-Ôi dào ơi em ơi! Ngoài đời thực chẳng ăn ai nữa là trên mạng. Em có chắc vẽ truyện này xong em sẽ cạnh tranh được với truyện nước ngoài không? Tốt nhất là về tập vẽ lại đi em ạ, mấy đứa họa sĩ như em, chị thấy nhiều rồi. Chị nói thật nhé, truyện của em xuất bản ra không ai muốn mua đâu.

Tôi cười. Cười vì buồn, cười vì bị sỉ nhục. Nực cười vì cô ta nói với tôi “tập vẽ lại” như thể tôi là đứa trẻ nít đang tập tọe tô màu. Nực cười bởi chính bản thảo này vài năm trước là thứ tạo dựng nên tên tuổi của tôi trên diễn đàn. Nực cười vì đầu truyện của nhà xuất bản này chỉ toàn những thứ truyện tình cảm sến súa với nét vẽ hời hợt, sai tỉ lệ, sai luôn cả bố cục. Nhưng dù tôi nói thế nào đi chăng nữa, mọi chuyện vẫn không thay đổi. Tôi, kẻ tự tin có thể làm mọi thứ đã tới mười hai nhà xuất bản và cả mười hai lần đều thất bại.

Sau cùng tôi tìm được một nhóm ba người chuyên vẽ và thiết kế web. Ngày nay trang web mọc lên như nấm, nhu cầu thiết kế tăng cao, nhất là web giải trí hoặc kinh doanh. Phần việc của bọn tôi là trang trí trang web sao cho bắt mắt, phần code thì do bên khác lo. Nghe oai vậy chứ người ta trả bèo bọt, khoảng gần một triệu rưỡi, ba thằng chia nhau. Mà đơn hàng cũng hẻo, mỗi tháng được hai đơn đặt hàng là giỏi lắm. 

Sau một thời gian tôi bỏ việc, không phải vì chê tiền ít hay khó khăn mà vì thái độ của hai gã trong nhóm. Mỗi lần café trà đá, bọn họ luôn chém gió tung trời về chuyện vẽ vời. Hai bố trẻ này luôn coi mình là nhất, là khác biệt so với đám đông và tất cả người khác chỉ là rác rưởi. Tôi nằm trong số rác rưởi ấy. Hai gã luôn miệng chê bai những tác phẩm của tôi và cho rằng chúng chẳng có “chất”. Tháng trước, tôi làm một đơn hàng mà khách rất vừa ý, hai gã nghĩ tôi gặp may:

-Thi thoảng gặp khách dễ thôi ông ạ! Mấy tháng trước tao làm ba đơn hàng, ngồi một buổi là kiếm ba triệu ngon lành!

Rồi gã thứ hai tiếp lời:

-Mày nghĩ mày vẽ lâu á? Tao đi vẽ kiếm tiền lâu rồi nhé! So ra thì hơn mày nhiều đấy, đừng tưởng bở!

Giọng điệu cả hai gã khá hằn học, như thể tôi đã làm điều gì đấy khiến họ phật ý. Thực sự tôi chưa từng khoe khoang cái gì quá trớn, ngoài việc tự giới thiệu rằng mình đạt giải thưởng vẽ khi muốn gia nhập nhóm. Làm việc với đám người này gần ba tháng, tôi chỉ toàn nhận được những lời chỉ trích và dạy bảo thay vì khích lệ. Sau khoảng thời gian đó, tôi rời đi, phần vì tự ái, phần vì chán nản. Tôi đã nghĩ những người trẻ tuổi sẽ dễ làm việc với nhau, sẽ dễ cảm thông cho nhau hơn nhưng tôi đã lầm. Tuổi tác không phải vấn đề, suy nghĩ mới là vấn đề.

Nghiệp vẽ lận đận, tôi quay lại với tấm bằng tài chính – ngân hàng. Người ta nói “tam thập nhi lập” và tôi chỉ còn bảy năm để phấn đấu. Nói “chỉ còn” bởi thời gian sẽ trôi rất nhanh nếu bạn không để ý; bởi tuổi tác bố mẹ không đợi tôi, các cụ không thể nuôi báo cô tôi mãi; bởi xã hội này quá nhiều người thích soi mói chuyện riêng tư của người khác, họ sẽ cười nhạo bố mẹ tôi nếu tôi là thằng ba mươi tuổi lông bông không nghề nghiệp. Một lần nữa, vì sợ hãi, vì thể diện, tôi lao vào vòng xoáy tìm việc.

Tìm việc chưa bao giờ dễ dàng. Tôi nộp hồ sơ như máy bay ném bom rải thảm nhưng không chỗ nào đánh tiếng. Thời buổi kinh tế lao dốc, ngân hàng sa thải nhân viên như cửa đập xả lũ, còn tôi như con cá bơi ngược dòng lũ. Trong dòng lũ đó có hàng ngàn con cá khác như tôi, chúng xô đẩy, quẫy đạp, chèn ép nhau để leo lên. Cá chép vượt vũ môn, bề ngoài câu chuyện thật đẹp nhưng mấy ai biết phía dưới dòng nước, bao nhiêu con cá đã chết vì kiệt sức?

Ở nhà, thấy tôi hơn ba tháng rồi vẫn lông bông, các cụ liên tục ca cẩm, thỉnh thoảng đưa ra ví dụ về những thằng bằng tuổi tôi đang sở hữu công ăn việc làm ổn định. Không phải “con người ta” nữa, mấy thằng này có tên có tuổi hẳn hoi. Nào thằng A nhà bà B, nào con X nhà bà Y, vân vân và vân vân. Thấy người ta thành đạt sớm, tôi cũng nóng ruột khôn tả.       

Sang tháng thứ tư, một công ty tài chính tư nhân gọi tôi đi phỏng vấn – chính là công ty mà tôi đang làm hiện tại. Nó không phải là một công ty hoành tráng, cũng không có cao ốc hay văn phòng lung linh như phim ảnh. Nhưng ở nơi đây, tôi nhận được những bài học đầu tiên của trường đời, bắt đầu từ vụ phỏng vấn. Người phỏng vấn chính là sếp của tôi hiện tại. Ngày đầu tiên ấy, cuộc đối thoại giữa tôi và sếp như vầy:

-Em học ở trường này ra hả, vậy hiểu tín dụng là gì không?

-Vâng. Theo em hiểu tín dụng là thế nọ rồi thế chai, bla bla bla… 

Nói chung, sếp hỏi tôi vài câu về kiến thức ngành tín dụng và tôi đều trả lời được. Tuy nhiên, có một câu hỏi mà tôi không hề được dạy:

-Được rồi, vậy em đến công ty này với mục đích gì?

Tôi hơi ngập ngừng. Mấy câu hỏi kiểu này như muốn móc họng người được hỏi. Sau cùng, tôi trả lời:

-Em muốn học hỏi thêm kinh nghiệm với cả tiếp thu kiến thức ở đây. Em còn trẻ nên có nhiều điều cần phải học.

Sếp nhếch mép cười:

-Thế tức là nếu em thu nhặt đủ rồi thì sẽ rời khỏi công ty đúng không?

Tôi vội vàng nói:

-Ơ… không phải thế, em cũng muốn cống hiến cho công ty nữa.

-Vậy nếu công ty trả lương thấp hơn so với những chỗ khác, em muốn cống hiến nữa không?

Với một thằng sinh viên vừa ra trường và ôm ấp bao nhiêu hoài bão, câu hỏi đó dường như quá sức. Tôi bối rối và không biết trả lời sao. Nhìn tôi, sếp mỉm cười như người thợ săn vừa bắn hạ một chim non mới ra ràng:

-Ở đây bọn anh không cần cống hiến, bọn anh cần em mang hồ sơ về đây. Hai tháng đầu không có hồ sơ, em có thể đi chỗ khác để cống hiến. Em viết trong đơn xin việc là có thể giao tiếp và soạn thảo văn bản bằng tiếng Anh, ở đây bọn anh hướng tới đối tượng khách hàng người Việt, không phải người nước ngoài, trừ phi người nước ngoài mang quốc tịch Việt Nam. Em cũng viết là mình có thể làm việc nhóm tốt, đúng không? Ở đây bọn anh thường cho nhân viên đi phát tờ rơi quảng cáo, có thể ở nội thành, có thể ở các tỉnh khác và thường là các nhân viên phải tự túc phương tiện đi lại. Hoặc nếu cảm thấy việc phát tờ rơi quá mệt nhọc thì có thể chuyển sang gọi điện thoại, mỗi ngày sáu mươi số. Đừng lo thiếu, vì bọn anh có bộ phận chuyên khai thác số điện thoại cho em gọi. Tổng quan công việc là như thế, em làm được chứ?

Một đống mưa bão tát vào mặt khiến tôi bừng tỉnh. Đây là cuộc sống thực, không phải những bức tranh đầy mộng mơ. Công việc đang ở trước mắt, tuy khó khăn nhưng lại là điểm bấu víu duy nhất cho tôi. Tôi cần bám lấy nó để thoát khỏi vũng bùn thất nghiệp, dù cái điểm tựa đó lởm chởm và gai góc. Tôi đáp lời:

-Em làm được.

Vậy là bốn tháng sau thất nghiệp, tôi bắt đầu đi làm.

Công ty này tuyển dễ nhưng thải loại khá nhiều, phần đông là nhân viên tự bỏ vì không chịu nổi áp lực. Những người vào cùng đợt thi tuyển với tôi bỏ đi quá nửa. Họ không nghĩ có ngày mình phải năn nỉ khách hàng, phải đi phát tờ rơi – cái việc mà thằng sinh viên ngân hàng nào cũng khinh thường. Không nản trước thất bại và nhờ bản tính hiếu thắng, sang tháng thứ hai, tôi vẫn tiếp tục làm việc. Theo luật, tháng thứ hai mà không có hồ sơ, nhân viên sẽ bị sa thải. Nửa tháng đầu chưa có khách, tôi lo lắng đến mất ăn mất ngủ. Vũng bùn thất nghiệp đang vươn tay mời gọi tôi xuống chơi cùng. Con mẹ nó! Không được nản! – Tôi tự nhủ.                                   

Những chuyện kể trên chưa thấm tháp gì so với chuyện chạy chỉ tiêu. Mỗi tháng, từng nhân viên phải chạy đủ số lượng hồ sơ, đồng thời chấm công đầy đủ. Dậy sớm đi làm chấm công thì dễ, chạy đủ hồ sơ mới khó. Áp lực chỉ tiêu khiến tôi bực mình. Nó như cái vòng kìm kẹp muốn bóp nát tôi ra thành từng mảnh. Cuộc sống thay đổi nhiều. Tiền ngày càng mất giá, cầm năm chục nghìn ra đường nhoằng cái là hết.  Mỗi tối, tôi nghĩ ngày mai xử lý hồ sơ ra sao, kiếm khách hàng mới ở đâu, làm sao để hoàn thành chỉ tiêu. Khuôn mặt tôi lúc gặp gỡ khách hàng tươi rói bao nhiêu, về nhà lại lầm lầm lì lì bấy nhiêu. Mẹ nhận ra sự thay đổi của tôi, bà nói:

-Sao lúc nào về nhà mày cũng thở dài thế nhỉ? Nhìn chán cả người! Tao nghe mà sốt ruột lắm! Về nhà không nói với bố với mẹ câu nào cả!

Và đến chính tôi cũng không nhận ra mình. Một lần soi gương mặc quần áo, tôi nhận ra khuôn mặt mình khác trước. Nó đen hẳn đi vì dãi nắng, cái miệng hay cười thuở nào giờ khép chặt, đôi mắt luôn gườm gườm vì mãi chưa đến ngày cuối tuần để nghỉ xả hơi. Cục cằn và giả tạo – đó chính là hình ảnh của tôi.

Tại sao lại thành ra thế này?

Trước đây tôi chưa từng bàng quan như thế. Đâu rồi thằng Tùng Teo Tóp luôn lạc quan? Đâu rồi thằng ôn cấp ba ném đá ra Hồ Tây và nói rằng mình sẽ theo đuổi ước mơ đến cùng? Tôi đã nghĩ chuyện cầm bút vẽ nhưng không thể. Tôi ngại vì chuyện không hay trên diễn đàn, ngại vì gặp những con người luôn chê bai, ngại vì sợ nghe lại câu nói “về học vẽ lại đi em”. Tôi ngại vì đó chỉ là giấc mơ thời trẻ con. 

Có vẻ tôi đã lớn và thằng bé con ngày xưa trong tôi đã chạy đi đâu mất. Không còn thằng bé ấy, mỗi tối tôi lại tự hỏi tại sao người ta kiếm nhiều tiền hơn mình, rồi nghĩ thằng bỏ mẹ X vừa mua Iphone, thằng Y được ông già nó nhét vào cơ quan, con Z vớ được thằng chồng giàu có. Để sau đó tôi lại không thể ngủ vì những câu hỏi về tương lai. Mình sẽ giàu có hơn chăng? Hay mình sẽ mãi là thằng chạy việc, chạy ăn từng bữa thế này? Hay mình nhảy việc đi chỗ khác? Nhưng chỗ khác không nhận mình thì sao? Hàng trăm câu hỏi quấy nhiễu tôi, chúng lôi tôi dậy và hét vào mặt tôi: tuổi 23, mày đã có gì chưa?

Và điều đó làm tôi khóc.

Tuổi hai mươi ba, tôi chẳng có gì.

Đám bạn tôi cũng gặp rắc rối với việc làm. Trong một bữa nhậu, thằng Choác thở dài:

-Ông bà già tao lúc bảo vào chỗ này, lúc bảo vào chỗ kia. Tao không biết đằng nào mà lần! Tao đi nộp hồ sơ chỗ khác thì chửi tao ngu, bảo mấy chỗ ấy không ổn định! Mà mấy chỗ ông bà già xin có phải dễ đâu? Con cháu người ta nó vào hết rồi, chen chân không được, lại quay ra chửi tao học ngu nên không có bằng giỏi, không xin được chỗ tốt! Thế cái ĐM tao đang làm gì đây hả?

Thằng Xoạch cũng tương tự. Nó không muốn theo ngành học mà đi theo nghề nhiếp ảnh. Nó mất rất nhiều thời gian để thuyết phục gia đình cho nó sống với cái nghề mà nó chọn. Nó biết những khó khăn mà mình sẽ trải qua, biết những rủi ro sẽ gặp phải. Nó vạch ra kế hoạch làm việc hẳn hoi và cố gắng làm theo. Nhưng luôn có vấn đề phát sinh và thằng Xoạch không thể xử lý hết. Lúc ngà ngà say, nó lại tỏ ra buồn đời:

-Tao đếch biết thế nào nữa. Giờ đi chụp với làm thêm cũng chưa đủ ăn, mấy năm tới không biết thế nào… Có khi tao vào trong nam, làm ăn ngoài này với mấy thằng khách đòi hỏi rõ nhiều! Hậy! Đập Muỗi, nó muốn bộ ảnh lung linh như người mẫu mà diễn thì cứng đơ như ma nơ canh, bố tao cũng chẳng chụp lung linh được!

Nghề của thằng Xoạch tiếng thì sang chứ để sống với nghề không phải chuyện dễ. Tuổi 23 của nó chưa bao giờ ngừng hỏi về tương lai, về bản thân mình.

Đó thực sự là quãng thời gian khó khăn.

Đi làm hơn nửa năm, tôi có nguồn khách hàng ổn định hơn, quen việc hơn. Nhưng nó không làm tôi vui. Tôi biết rằng đây không phải con người mình. Giấy, bút vẽ, màu và tưởng tượng – đó mới là tôi, là con người tôi muốn sống. Phiền rằng tôi không đủ can đảm làm vậy. Hàng đống thứ xung quanh khiến tôi chùn bước. Và tôi sẽ mãi mãi là thằng hèn nhát như thế nếu không xảy ra một biến cố. Biến cố ấy xuất phát từ một chuyện buồn.

Đợt tôi đi làm cũng là lúc ông cụ nghỉ hưu. Với tôi bố nghỉ hưu hay không cũng thế vì tôi không quan tâm. Tôi không hợp bố. Mỗi nhà mỗi cảnh, mỗi gia đình đều có mâu thuẫn mà chỉ người bên trong mới hiểu. Tình cảm của tôi đối với ông cũng chẳng hơn tình cảm tôi dành cho ông hàng xóm là mấy. Tôi vô tâm và không để ý ông cụ mắc chứng bệnh tâm lý. Bao nhiêu năm làm việc giờ tự dưng nghỉ, bố đâm khó tính hơn cả những ông già bảy mươi tuổi. Ông cục cằn và luôn miệng chửi bới, khi chửi bữa cơm không ngon, khi chửi thằng con đi làm về muộn. Dường như trong mắt ông, mọi thứ đều ngứa mắt.

Ban đầu tôi im ỉm cho qua. Nhưng sự ức chế trong tôi càng tăng cao khi ông chửi tôi học hành như hạch, thi vào trường đại học dở như hạch và kiếm được một việc như hạch nốt. Sự việc ngoài tầm kiểm soát khi bố chửi đam mê vẽ vời của tôi. Ổng so sánh tranh của tôi với giấy vụn, ổng chửi luôn cả bức tranh mà tôi đạt giải 4 triệu – mà chính ổng đã trưng thu 4 triệu đó để mua tivi mới, trong khi tôi đang muốn đầu tư thiết bị vẽ.

-Mày vẽ toàn những thứ mà không ai xem được. Tỉnh lại đi con ạ! Mày đâm đầu vào vẽ vời nên giờ chỉ là thằng mạt hạng trong xã hội. Con nhà người ta mua xe mua nhà cho bố mẹ, còn mày chỉ vác cái mồm về đây để tao nuôi! Vẽ vời gì cái loại mày? Bôi bôi bẩn bẩn tí màu rồi gọi là tranh ấy hả? Tranh người ta bán mấy trăm nghìn đô, tranh mày có chó nó thèm xem!

Tôi nghỉ vẽ, nhưng không có nghĩa ai đấy được phép chửi những thứ tôi từng vẽ ra, kể cả đó là bố. Sự ức chế, sự căm ghét người bố suốt hàng chục năm trong đầu tôi bùng nổ, tôi nổi khùng:

-Câm mẹ cái mồm đi! Ông thì biết con kẹc gì!

-Mày nói gì? Mày vừa nói gì? Mày là con tao, mày nói thế à?

Bố dứ dứ tay định tát tôi, còn tôi chẳng ngán:

-Tôi nói thế đấy! Tôi bảo ông câm mẹ cái mồm đi đấy! Ông làm cái gì thì làm cho tôi xem nào?!

Và bố tát tôi thật, tát văng cả kính. Tôi liền đáp trả bằng cách xô ổng. Bố ngã xuống đất, lại lồm cồm bò dậy, lần này vớ luôn cái ghế định đánh tôi. Tôi không ngán, bỏ qua luôn chuyện cái ghế phang vào đầu mình, chỉ dùng sức húc ổng như trâu húc mả. Chẳng ông già sáu mươi tuổi nào chống được sức mạnh của thằng trai trẻ. Ông ngã xuống, la oai oái:

-Ối giời ơi! Nó đánh tôi! Nó đánh tôi!

Mọi chuyện sẽ tồi tệ hơn nếu mẹ không can ngăn. Tôi bỏ sang nhà thằng Choác ngủ nhờ. Mang tiếng ngủ nhưng suốt đêm hôm ấy, tôi không thể chợp mắt. May phước tổ cho tôi, bố không đập đầu vào cái gì chứ không tôi sẽ hối hận cả đời. Có lẽ mình là thằng bất hiếu! – Tôi vừa nghĩ, vừa ngăn nước mắt chảy xuống. Tuổi 23 của tôi, đáng lẽ sẽ là tuổi đẹp nhất, tại sao biến thành thế này?

Sáng hôm sau, tôi đi làm. Công việc vẫn bình thường, tôi vẫn tư vấn tìm khách hàng, vẫn hối hả chạy chỉ tiêu. Nhưng cả ngày tôi như người mất hồn. Chán đời tôi đành gọi điện về nhà và nói với mẹ là đi ra ngoại thành làm việc, tới mai mới về. Mẹ không nói gì, chỉ bảo:

-Đi đường cẩn thận, ăn uống tử tế nhé! Mà nhớ về sớm, bố mày đang gào ầm ĩ lên kia kìa!

Mẹ biết nỗi khổ của tôi, biết cả sự căm ghét tôi dành cho bố nên không trách mắng, chỉ cảm thông. Nhưng khổ cho bà đứng ở giữa, phải nghe bố chửi “con hư tại mẹ”, tôi cảm thấy có lỗi. Nhưng sự đã rồi, tôi chỉ biết đi cho khuây khỏa. Hôm ấy tôi xin nghỉ buổi chiều rồi bắt xe khách chạy về Hải Phòng. Ở đấy có một người luôn sẵn sàng nghe tôi kể lể và tâm sự. Tôi không biết nhiều lắm về hắn, chỉ biết hắn có tên nick trên diễn đàn vẽ là Gabietbay.

Nói một chút về Gabietbay. Hắn là người hâm mộ tranh của tôi, luôn ủng hộ tôi kể cả khi tôi vướng chuyện không hay lúc thi. Mỗi dịp rảnh rỗi, tôi và hắn luôn trao đổi chuyện vẽ vời. Nếu thằng Choác là bạn thân ngoài đời thực thì Gabietbay là thằng Choác phiên bản thế giới ảo. Hắn hơn tôi bốn tuổi, nhưng khi nói chuyện vẫn xưng “ông, tôi” như bạn đồng vai phải lứa. Gabietbay luôn nhờ tôi đánh giá tranh của hắn trước khi đưa lên diễn đàn. Hắn vẽ không thực sự đẹp, nhưng kiến thức vẽ khá rộng nên mỗi lần trao đổi với hắn, tôi lại ngộ ra thêm điều mới mẻ. Mỗi tối tôi háo hức nói chuyện với Gabietbay hơn là lên mạng đọc báo hay chơi game.

Nói chuyện với Gabietbay hơn hai năm, tôi biết được tên thật cùng địa chỉ nhà hắn. Mấy lần tôi muốn về Hải Phòng chơi với gã mà chưa có dịp. Tôi thường đùa với Gabietbay rằng không dám về thành phố “hoa cải” vì sợ đạn lạc. Nhưng lần này dẫu đạn bay đì đùng khắp đường phố, tôi vẫn sẽ tới. Bởi lẽ tôi đang dạt nhà.

Khoảng năm giờ chiều, tôi đặt chân xuống Hải Phòng. Vì quá mệt mỏi lẫn chán đời, tôi không để ý Hải Phòng trông ra làm sao. Nhưng trong trí nhớ của tôi, người dân nơi đây có gì đó khá đặc biệt. Khi tôi hỏi đường, họ không tỏ thái độ nhiệt thành song hành động lại khác: chỉ dẫn khá tận tình, người nào không biết thì hỏi người khác giùm tôi. Địa chỉ nhà gã Gabietbay khó kinh dị, song nhờ họ, cuối cùng tôi cũng tìm được đến nơi.

Nhà Gabietbay nằm trong con ngõ khá sâu. Ngõ sâu không phải vấn đề, vấn đề là trước ngõ có một hàng trà đá và gã chủ quán trà đá hơi kinh dị. Gã gầy giơ xương, tôi mang tiếng “tóp” mà chưa tóp bằng gã. Tay gã khẳng khiu, mặt già đanh, mắt đầy vẻ hiếu chiến. Con bà nó, vớ phải hoa cải thật rồi! – Tôi nuốt nước miếng đoạn hỏi gã:

-Anh ơi cho em hỏi nhà này ở đâu ạ?

Trái ngược với bộ dạng của mình, gã chủ quán đáp lại khá nhã nhặn:

-Bạn hỏi có việc gì nhỉ?

-À, em là bạn của Gabietbay! Em mới qua chơi…

-Bạn là bạn thế nào nhỉ? – Gã chủ quán hỏi vặn.

Tôi cảm giác có mùi gì đấy không ổn ở đây. Nghe nói đám giang hồ xứ này có đủ mọi trò moi tiền người lương thiện. Trách mình số xui, tôi bèn trả lời:

-À, em quen Gabietbay qua mạng. Em với anh ấy đều thích vẽ nên thi thoảng cũng nói chuyện với nhau.

Nghe tới đây, gã chủ quán trà đá bỗng mở lớn mắt:

-Là Boyteotop phải không? Từ Hà Nội xuống đây hả?

Nghe gã nói vậy, tôi bần thần một lúc rồi chợt hiểu vấn đề. Bạn tôi đây sao? Là cái thằng cha trông như nghiện này sao? Tôi nói:

-Thế anh là…

-Gabietbay đây mà! Bây giờ mới gặp mặt nhau nhỉ? Nhà tôi ngay trong này thôi, ông vào chơi nhé! Đợi tôi tí!

Hắn không đứng dậy ngay mà lúi húi lôi một đống thứ bên dưới gầm bàn. Tôi nhận ra nó là một chiếc xe lăn gấp. Gã nhổm người từ ghế sang xe lăn rồi dắt tôi vào con ngõ nhỏ, vừa đi vừa cười:

-Sao ông đến mà không bảo tôi một tiếng? Biết thế hôm nay tôi nghỉ hàng sớm! Ông bảo chưa được ăn mấy món đặc sản Hải Phòng phải không? Yên tâm, nhà tôi có!

Hắn vừa lăn xe, vừa cười, trong ánh mắt không hề có lấy một tia nhìn bi quan. Nhìn hắn, tôi phấn chấn lên đôi chút.

Tôi đã nghĩ tuổi 23 của mình là cơn ác mộng.

Nhưng kia là bạn tôi. Hắn 27 tuổi và bị liệt, không thể đi lại bình thường.

Và cuộc nói chuyện giữa tôi và hắn đã thay đổi tất cả.