Sau cuộc thảo luận trong lớp học vài ngày trước, tôi ngủ rất kém và luôn gặp những giấc mơ kỳ lạ.

Trong mơ, tôi từ từ bước xuống những bậc thang, đi qua một khu rừng thép tối tăm, đến một thành phố chỉ còn những tàn tích lạnh lẽo, và luôn bị đánh thức bởi một tiếng hú chói tai. Âm thanh đó không giống như do con người tạo ra, mà giống như do kim loại ma sát và va chạm tạo ra. Âm thanh đó ban đầu chỉ là một sự nhiễu loạn nhỏ, và dần trở nên ồn ào khi tôi đi trên đường phố của thành phố này, áp sát tôi từ mọi hướng.

Tôi luôn giật mình tỉnh giấc ngay khi nó đến phía sau mình, và rất khó để ngủ lại. Thời gian đó thường rất sớm, nhiều nhất là 5 hoặc 6 giờ sáng. Sau khi thức dậy, tôi thường giãy dụa trên giường một lúc, rồi rón rén bò xuống mặc quần áo ra ngoài, mở cửa ký túc xá bước vào màn đêm đang tan dần.

Ngay cả khi bạn chìm vào giấc ngủ say, bình minh cũng sẽ không buông tha bạn, vậy nên tốt hơn hết là hãy chủ động đón nhận nó.

Vì vậy, vào một buổi sáng nọ, tôi mặc áo hoodie ra ngoài như thường lệ, không khí đêm xuân ở miền Bắc vẫn lạnh lẽo, ánh sáng ban mai mờ ảo và mát mẻ đưa dòng suy nghĩ của tôi trở lại một năm trước, khi đó tôi vẫn còn trong đội bóng đá của trường, mỗi ngày đều bị đồng hồ báo thức đánh thức để tham gia chạy bộ buổi sáng.

Tôi đi dạo quanh khuôn viên trường hai vòng, con đường dẫn đến tòa nhà giảng dạy và thư viện không hề vắng vẻ, các sinh viên cuộn mình trong những bộ quần áo dày cộp đủ màu sắc vội vã bước đi, có người còn cầm trên tay sữa đậu nành hoặc bánh bao.

Tôi luôn ngưỡng mộ khả năng tự chủ của các sinh viên cùng trường, rất nhiều người trong số họ còn chăm chỉ hơn cả khi học cấp 3, mặc dù nỗ lực ở nơi này không nhất thiết chuyển hóa thành thành tích, xét cho cùng luôn có người nỗ lực hơn bạn.

Phía Nam của khuôn viên trường là một dãy nhà cũ nửa hoang phế, hầu hết chúng là những công trình kiến trúc cổ từ thời nhà Minh và nhà Thanh. Nơi đây cách ký túc xá sinh viên rất xa nên rất yên tĩnh. Kể từ khi tôi phát hiện ra khu vực ẩn mình này vào năm nhất đại học, nó đã trở thành địa điểm ưa thích của tôi để thả hồn suy nghĩ.

Khi tôi đến dãy nhà cũ đó, màu xanh thẫm đã lan tỏa trên bầu trời. Ánh sáng mặt trời cho phép tôi nhìn thấy rõ ràng một cây hòe lớn trong sân nhỏ đầy cỏ dại, những cành cây nhỏ của nó đã phủ đầy những bông hoa trắng mềm mại.

Có một bóng dáng quen thuộc dưới gốc cây, em ấy dường như đang tập trung làm điều gì đó và không nhận ra tôi.

"Chào buổi sáng, em đang... học tiếng Anh sao?"

"À, chào anh ạ!"

Lưu Diệc Thi đang lẩm bẩm gì đó với chiếc điện thoại trên chiếc ghế dài bên ngoài sân, sau khi nhìn thấy tôi, em ấy chào hỏi, tháo tai nghe ra và đứng dậy khỏi ghế.

"À, em đang học bài buổi sáng, hồi cấp ba chúng ta cũng đọc bài buổi sáng mà, phải không?"

Những người giữ thói quen này đến đại học, sau này nhất định sẽ làm nên nghiệp lớn.

"Đúng vậy, hồi đó anh thấy học bài buổi sáng rất khổ sở, không ngờ bây giờ em vẫn kiên trì."

"Em thấy cũng ổn chứ... Có lẽ vì bố em từ nhỏ đã bắt em dậy sớm như vậy nên em đã quen rồi. Anh có muốn cùng đọc không? Tự mình lẩm bẩm một mình cũng hơi ngại."

Cha em ấy là một sĩ quan hải quân đã xuất ngũ, theo lời cô ấy, ông đã từng đi theo tàu chiến đến nhiều quốc gia.

"Anh... không đọc đâu, anh chỉ là dậy sớm quá không ngủ được nên ra đây ngồi một lát..."

Lời giải thích thật kỳ lạ, trong mắt cô ấy, tôi có thể thực sự có vẻ thần kinh.

"Anh có đến cùng một nơi để đọc sách mỗi sáng không?"

"Ừ, trong khuôn viên trường cấp ba của chúng ta cũng có một cây hòe lớn, sân cũng hơi cũ nát giống như ở đây, thực ra chúng ta đều bị nó thu hút. Hình như cái này gọi là hiệu ứng ám thị."

Người già ở quê chúng tôi đều cho rằng cây hòe không may mắn lắm, nhưng điều đó không ảnh hưởng đến việc chúng trở thành cây cảnh phổ biến trên toàn quốc.

"Em rất thích các loại cây, cảm thấy hình dáng cành của chúng vươn lên bầu trời rất đẹp, chính là kiểu... liên tục phân nhánh ra rồi đâm sâu hơn?"

"Đúng, nói chính xác thì cái này gọi là hình học fractal[note64307], quả thực là rất đẹp..."

"Ừm... hình học gì cơ?"

Sự tò mò của cô ấy đã được khơi dậy, khiến tôi có chút đắc ý.

"Chính là... một phần của bản thân giống với hình ảnh toàn bộ."

Tôi bước đến dưới tán cây, nhặt một cành cây nhỏ trong đám hoa tàn rải rác trên mặt đất, đặt nó giữa cây lớn và mắt chúng tôi.

"Nếu chúng ta phóng to cành nhỏ của cùng một cây, thì hình dạng của nó sẽ gần như giống hệt với thân và cành chính của cây, tất nhiên nếu thu nhỏ cái sau cũng vậy, điều này trong hình học được gọi là hình học fractal; chúng ta định nghĩa nó là một loại tính tự tương tự (self-similarity) về quy mô không gian."

Cô ấy nhìn tôi khẽ gật đầu, động tác đó giống hệt như khi tôi nghe Ngải Bích Thủy nói chuyện.

"Hoặc để anh kể cho em nghe một câu chuyện: Ngày xửa ngày xưa, có một ngọn núi, trên núi có một toà miếu, trong chùa có một lão hòa thượng kể chuyện cho tiểu hoà thượng, câu chuyện kể về ngày xửa ngày xưa có một ngọn núi, trên núi có một ngôi chùa, trong chùa có một lão hoà thượng kể chuyện cho nhà tiểu hoà thượng..."

"Ừm ừ, cái này em biết rồi, rồi sao nữa?"

"Câu chuyện đó có tính tự tương tự về thời gian: Em có thể cắt câu chuyện tại bất kỳ điểm nào, sau đó dịch chuyển về phía trước hoặc phía sau theo thời gian, em sẽ nhận ra câu chuyện giống như trước. Còn hình học fractal có tính tự tương tự về không gian, chúng ta có thể chọn bất kỳ cây nào ở quy mô nào, ví dụ như thân cây hoặc cành cây, sau đó phóng to hoặc thu nhỏ nó, chúng ta cũng sẽ nhận được hình dạng ban đầu."

Attractor mà tôi đã cho Phương Tuyết xem trước đây là một hình học fractal điển hình, nhưng bộ não nhỏ bé của con bé chắc chắn không thể hiểu được điều này, nên tôi đã không nói với nó.

"Ừm... em hiểu sơ sơ rồi, nhưng cây cối trong thực tế không thể phóng to hoặc thu nhỏ vô hạn, phải không?"

"Đúng đó, vì vậy các vật thể trong tự nhiên hầu hết đều là fractal giả, nhưng thông qua chương trình, chúng ta có thể tạo ra các hình ảnh rất gần với fractal thực..."

Cô ấy vô thức liếc nhìn điện thoại vài lần, tôi nhận ra rằng tiếp tục làm phiền cô ấy đọc sách là không tốt.

"Vậy thì anh về trước nhé... Thực ra làm phiền em cũng không hay lắm..."

"À không sao không sao, vừa nãy có người liên lạc với em... Vậy tạm biệt nhé, khi nào rảnh thì cùng đọc bài buổi sáng nhé anh!"

...

"Chào buổi sáng Phương Thành, bài kiểm tra lần này của em làm rất tốt, xem ra những gì tôi giảng em đều nắm vững rồi."

Buổi giải đáp thắc mắc cuối cùng trước kỳ nghỉ lễ Quốc Tế Lao động, tôi được thầy Giải gọi đến văn phòng để lấy bài kiểm tra của mình. Nghe nói từ ngày bắt đầu dạy học, thầy ấy vẫn luôn như vậy, sau mỗi kỳ thi sẽ giải đáp thắc mắc cho từng người một.

Có lẽ đây là muốn dùng điểm số để chấn nhiếp mọi người, để chúng tôi đừng chơi quá đà trong kỳ nghỉ.

Mặc dù kỳ nghỉ chỉ có một ngày, còn phải điều chỉnh lịch nghỉ.

Vừa bước vào cửa, tôi đã thấy thầy đang tự mình chấm bài kiểm tra giữa kỳ trên bàn làm việc, vậy mà không nhờ nghiên cứu sinh giúp đỡ.

"Em chào thầy... Em có thể xem bài kiểm tra không ạ?"

"Em về cơ bản đã trả lời đúng tất cả các câu hỏi." Thầy vừa nói vừa đưa bài làm cho tôi, "Xem có chỗ nào chưa hiểu không?"

"Thực ra em và bạn ấy vẫn đang suy nghĩ về một vấn đề... Vừa hay muốn hỏi thầy."

Tôi nhận lấy bài kiểm tra, ngồi xuống ghế sofa theo chỉ dẫn của thầy.

"Em đã xem bài báo em ấy viết chưa? Tôi còn đích thân sửa chữa một số chỗ cho em ấy, có thể thử gửi cho Nature hoặc Science để đăng chính thức rồi." Ông lão nói với ánh mắt sáng rực, "Em ấy thực sự thông minh, chỉ cần thông qua việc khắc axit lên vật liệu từ tính là có thể thay đổi động lực học ở cấp độ vi mô, điều này trước đây là không thể tưởng tượng được."

Tôi chợt nhận ra rằng khi chúng tôi nói về "cô ấy", chúng tôi không cần phải nhắc đến tên nữa.

"Ừm... Bây giờ chúng em muốn nghiên cứu một vấn đề mới... Đó là sử dụng một số vật liệu rắn để mô phỏng trạng thái động lực học của não bộ, muốn xem sẽ xuất hiện những hành vi gì."

Tôi thấy thầy Giải nghe vậy liền ngừng công việc trên tay, ngẩng đầu nhìn thẳng vào tôi.

"Em hình dung là, sử dụng từ hóa đồng bộ cục bộ của hệ thống sắt từ để mô phỏng sự phóng điện đồng bộ cục bộ của hệ thần kinh, sau đó quan sát hành vi của cả hai..."

Đây chỉ là ý tưởng của tôi, không phải là điều cô ấy muốn làm, tôi cũng không biết cô ấy sẽ thiết kế thí nghiệm như thế nào.

"Ừm... Nếu là ở cấp độ hiện tượng học... Thì đó là một bài tập rất tốt..."

Thầy Giải dường như thở phào nhẹ nhõm, lại cầm bút đỏ lên.

"Cố gắng lên nhé Phương Thành, thế giới là của các em, cũng là của chúng ta, nhưng xét cho cùng vẫn là của các em. Tương lai của ngành học này cuối cùng sẽ đặt trên vai các em."

Trên thực tế, sẽ có một ngày, quá khứ và tương lai của cả toàn nhân loại đều đặt trên vai tôi.